تحقق هدف آفرینش انسان تنها در پرتو تعلیم و تربیت میسر است؛ به این منظور، خداوند متعال انسان را به نیروی عقل تجهیز کرد و پیامبرانی را با براهین روشن و احکام و قوانین متین برانگیخت و رسالت سنگین تعلیم و تربیت انسان را به آنان سپرد. از این رو، تعلیم و تربیت مهم ترین بخش معارف ادیان آسمانی به خصوص اسلام را تشکیل می دهد. می توان گفت قرآن کریم به عنوان سند جاودانه و خدشه ناپذیر دین اسلام ثمربخش ترین عرصه برای استخراج و بهره گیری از این معارف است. اما قرآن به مثابه یک کتاب علمی تلقی نمی شود تا مطالب مربوط به یک موضوع را در فصلی مشخص بیان کند؛ بلکه از مسائل گوناگون از جمله تربیت و مبانی آن به صورت پراکنده در سورهها و آیات متعدد سخن گفته است. بدین روی، بر اهل فن است که تلاش کنند این مطالب را استخراج و به صورت مدوّن به عنوان «نظام تربیتی قرآن کریم» تبیین و تحلیل کرده، در قالبی نو به جامعه بشری ارائه دهند. نگارنده به منظور شناخت و بررسی نظام تربیتی قرآن، مبانی تربیتی تفسیر المیزان را استخراج نموده و سپس تطبیق و پی جویی آن مبانی در حوزه های عملی اهداف، اصول و روشهای تربیت را وجهه ی همت خویش ساخته است.